Jak obniżyć stres i poprawić nastrój i samopoczucie

Czym jest przewlekły stres?

Stres sam w sobie jest naturalną reakcją organizmu na radzenie sobie z trudnymi sytuacjami. W sytuacjach stresowych organizm reaguje na bodziec produkcją hormonów stresu: adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Przygotowują one organizm do trybu "walcz lub uciekaj", zwiększając ciśnienie krwi, częstotliwość rytmu serca oraz napięcie mięśni. Taki krótkotrwały stan nie czyni wielkich szkód w organizmie, a jego celem jest umożliwienie przetrwania w sytuacji zagrożenia. Dzisiejszy świat jednak różni się od tego, w którym żyli nasi dawni przodkowie, a sytuacje stresowe towarzyszą nam praktycznie codziennie. Źródła stresu otaczają nas wszędzie, przez co nasz autonomiczny układ nerwowy jest stale pobudzony. Prowadzi to do wystąpienia tzw. przewlekłego stresu, który niesie ze sobą negatywne konsekwencje.

Co powoduje chroniczny stres?

Rodzaje stresu dzielimy na pozytywny stres biologiczny (krótkotrwały, występujący tylko w sytuacjach kryzysowych) i negatywny - chroniczny. Problem stresu chronicznego stanowi plagę naszych czasów. Jego przyczyny leżą w stylu życia oraz ilości czynników stresogennych, które otaczają nas każdego dnia. Wieczne działanie pod presją czasu, utrata pracy, konflikty rodzinne, niepewna sytuacja finansowa, przestymulowanie informacjami... Do tego dochodzi niewłaściwy tryb życia: szybkie posiłki typu "fast food", zbyt krótki sen, brak czasu na relaks, brak aktywności fizycznej... Wszystko to, działając długotrwale i w dużym natężeniu wzmaga u nas uczucie niepokoju, które po pewnym czasie po prostu przestaje nas opuszczać. A w efekcie spada nasza odporność psychiczna (coraz gorzej radzimy sobie z sytuacjami stresowymi), odporność, jakość życia i pojawiają się problemy zdrowotne.

Jak długotrwały stres wpływa na ciało?

Nieustanny stres powoduje, że w organizmie utrzymuje się zbyt wysoki poziom kortyzolu. Negatywne skutki stresu potrafią być bardzo dokuczliwe, niszcząc zarówno nasze zdrowie fizyczne, jak i psychiczne.

Nadmierny stres może powodować:

• choroby serca (np. nerwica serca, zawał),

• ucisk w klatce piersiowej, przyspieszona akcja serca

• bóle brzucha i dolegliwości ze strony układu pokarmowego,

• nadmierne i bolesne napięcia mięśniowe,

• tiki nerwowe i drżenie rąk,

• problemy ze snem,

• problemy z układem pokarmowym (biegunki, mdłości),

• bóle głowy,

• zaburzenia miesiączkowania,

• rozdrażnienie i agresję,

• wahania nastroju,

• dolegliwości skórne,

• obniżenie libido.

Długo utrzymujący się chroniczny rodzaj stresu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i stać się przyczyną chorób nowotworowych, depresji, myśli samobójczych, czy nerwicy. Nierzadko przewlekłe napięcie nerwowe skutkuje ucieczką do niezdrowych nawyków, takich jak nadużywania alkoholu lub środków odurzających.

Jak radzić sobie ze stresem - stres vs sposoby relaksacyjne

Choć nie jest to łatwe, można obniżyć poziom stresu i przeciwdziałać negatywnym skutkom stresu. Redukcję stresu należałoby przede wszystkim zacząć od wyeliminowania przyczyny stresu, choć oczywiście nie zawsze jest to możliwe. Można jednak szukać ratunku pośród zdrowych sposobów radzenia sobie ze stresem.

Aktywność fizyczna

Ćwiczenia ruchowe i przebywanie na łonie natury potrafią zmniejszyć stres. Ruch wzmacnia odporność organizmu (także tą psychiczną) i ułatwia "oczyszczenie głowy" i zdystansowanie się od codziennych spraw. Samo przebywanie na łonie natury jest kojące i działa uspokajająco. Pamiętaj, że zdrowy styl życia zakłada także odpoczynek i masz do niego codzienne prawo!

Techniki relaksacyjne

Skutecznym sposobem radzenia sobie ze stresem są różne metody relaksacyjne. Często obejmują one ćwiczenia zarówno ciała, jak i umysłu. Medytacje czy ćwiczenia oddechowe potrafią zmniejszyć poziom stresu, a także zwiększyć pozytywne nastawienie do życia. A jeśli jesteś pozytywnie nastawiony, to lepiej radzisz sobie w stresującej sytuacji!

Istnieją różne techniki radzenia sobie ze stresem, jak np. trening autogenny Schultza czy progresywna relaksacja mięśni, która pomaga znieść nadmierne napięcie z organizmu. Nawet tak drobne czynności, jak gorąca kąpiel, wizyta w saunie czy masaż powodują rozluźnienie mięśni i odstresowują.

Witaminy i minerały

Zdrowa dieta również jest czynnikiem, który pozwala lepiej radzić sobie ze stresem. I choć czasami nie możesz wykluczyć z życia negatywnych czynników, to możesz w głównej mierze decydować o swoim sposobie odżywiania.

Prawidłowo odżywione ciało lepiej radzi sobie w sytuacji stresowej. Staraj się prowadzić zrównoważoną dietę, w której nie zabraknie węglowodanów złożonych - są one doskonałym źródłem energii i wpływają na produkcję serotoniny (czyli hormonu szczęścia). Znajdziesz je w makaronach, płatkach zbożowych, ryżu oraz kaszy gryczanej.

Jeśli nie radzisz sobie ze stresem, to możesz sięgnąć po dodatkową suplementację. Czasami wystarczy zadbać o suplementację magnezu, aby poprawić psychofizyczną kondycję organizmu. Magnez wspomaga produkcję serotoniny, jednocześnie hamując nadmierne wytwarzanie hormonów stresowych. Warto sięgnąć po dobrze przyswajalny preparat, zawierający dodatkowo witaminę B6 (np. Magnez SOLGAR).

Poza magnezem można suplementować także potas, inozytol z choliną, witaminę D3 oraz sięgać po ziołowe preparaty uspokajające (jak chociażby napar z melisy, rumianku czy różeńca górskiego).

Psychoterapia

Czasami osobiste doświadczenia i negatywne emocje przytłaczają nas za bardzo. Jeśli czujesz, że nie możesz kontrolować już własnych emocji, przeciwdziałać stresowi, masz nieustanne poczucie osamotnienia lub myśli samobójcze to oznaka, że mogły Cię dotknąć zaburzenia lękowe lub depresja. Nie wahaj się wówczas sięgnąć po fachową pomoc w postaci psychoterapii i leczenia farmakologicznego. W dzisiejszych czasach prawie każdy doświadcza epizodów depresyjnych, a fachowa pomoc pozwala szybciej wrócić do normalnego funkcjonowania i przywrócić radość życia.

Ciekawostka

Naukowcy od dawna pochylają się nad tematem ziół oraz ich zdolności obniżania stresu i leczenia depresji. Bardzo obiecującą rośliną okazuje się różeniec górski (Rhodioa rosea), który naturalnie wykazuje działanie przeciwdepresyjne i budzi nadzieje w kwestii terapii u osób z depresją lekooporną. Różeniec górski jest adaptogenem zawierającym salidrozyd i rozawinę. Są to substancje hamujące rozkład neuroprzekaźników, w tym serotoniny. Różeniec nie tylko poprawia nastrój i samopoczucie, ale także poprawia samopoczucie fizyczne i zwiększa ilość energii w organizmie. Niektórzy uważają nawet, że może on stanowić alternatywę dla syntetycznych leków przeciwdepresyjnych.

Anna Kuleszewicz-Toborek

Ukończyła studia doktoranckie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, autorka wielu publikacji naukowych i popularno-naukowych. Od wielu lat interesuje się zdrowiem, w tym nowinkami z medycznego świata naukowego, naturalnymi metodami leczenia i pielęgnacji oraz wpływem stylu życia na ludzki organizm. Prywatnie pasjonatka podróży, turystyki wysokogórskiej i wspinaczki.