Obalamy mity: SPF od podszewki

Promienie słoneczne bez wątpienia poprawiają nastrój, ale mają też swoją ciemną stronę. Stymulują procesy starzenia i mogą wywoływać poparzenia słoneczne – ale spokojnie, jeśli zadbasz o odpowiednią ochronę, nie musisz się o to martwić. Sprawdź, co powinnaś wiedzieć o SPF i o czym pamiętać wybierając kremy zapewniające ochronę przeciwsłoneczną.

Z tego tekstu dowiesz się:

• co oznacza skrót SPF,
• dlaczego warto stosować kremy z filtrem,
• jaki SPF wybrać i jak go stosować,
• czy warto zaopatrzyć się w kosmetyki pielęgnacyjne i makijażowe z SPF.

SPF – co musisz o nim wiedzieć?

Dużo mówi się o tym, jak ważna jest ochrona przeciwsłoneczna. Dlatego wraz z nadejściem wiosny, w ofercie drogerii i aptek pojawiają się kosmetyki, które chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Na ich opakowaniu znajdziesz skrót "SPF". Co oznacza?

Sun Protection Factor (w skrócie SPF) to międzynarodowy symbol mówiący o stopniu ochrony skóry przed promieniowaniem UVB (które stanowi tylko 5% promieniowania słonecznego). Nie oznacza to jednak, że należy lekceważyć jego wpływ na skórę. Promieniowanie UVB przenika do warstwy podstawowej naskórka. To właśnie ono odpowiada za piękną opaleniznę. Niestety wykazuje przy tym działanie mutagenne – długotrwała ekspozycja na jego działanie, zwiększa ryzyko raka skóry. To właśnie odpowiedź na pytanie o to, dlaczego warto stosować krem z filtrem, który chroni przed promieniowaniem UVB.

Wracając do symbolu SPF, mówi on o tym, jak długo możesz przebywać na słońcu (po nałożeniu kremu z filtrem), aby nie doszło do oparzenia skóry (w porównaniu do sytuacji, gdy nie stosujesz ochrony przeciwsłonecznej). Jeśli bez używania kremu z filtrem, rumień pojawia się u Ciebie po 20 minutach, to po nałożeniu kosmetyku z SPF 20, czas ten wydłuży się do ponad sześciu godzin. Do obliczenia tej wartości stosuje się prosty wzór – wystarczy, że pomnożysz wartość SPF przez indywidualny czas wystąpienia rumienia.

Czy w takim razie oznacza to, że możesz leżeć na słońcu przez 6 godzin, bez obaw o kondycję skóry? Niestety nie. Ochrona przeciwsłoneczna danego kosmetyku, liczona jest przy założeniu, że nałożysz aż 2 mg kremu na 2 cm skóry. Rzadko kto stosuje taką ilość kremu z filtrem podczas opalania. Ponadto weź pod uwagę to, że w trakcie leżenia na ręczniku, pływania itp. krem się ściera (nawet, jeśli na opakowaniu znajduje się informacja, że jest wodoodporny).

A co, jeśli chodzi o promieniowanie UVA? Stanowi ono aż 95% promieniowania słonecznego dlatego nie można go pominąć. Twoja
skóra jest narażona na jego działanie przez cały rok – UVA z łatwością przenika przez chmury, więc kremy z filtrem warto stosować tak naprawdę przez cały rok (tym bardziej że UVA podobnie jak UVB stymuluje powstawanie wolnych rodników, przyspieszając proces starzenia).

Czy wartość SPF mówi również o ochronie przed promieniowaniem UVA?

Tu pojawia się pytanie, czy SPF to wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej, który dotyczy promieniowania UVA i UVB? Nie, jeśli chodzi o UVA, nie ma jednolitego międzynarodowego systemu pomiaru tak jak w przypadku UVB. Jednak krem z filtrem może zawierać następujące oznaczenia:

• IPD – mówi o tym, jak działa promieniowanie UVA po 60 sekundach. Przykładowo, jeśli ma wartość 15, oznacza to, że zapewnia 15% ochrony przed promieniowaniem UVA.
• PPD – stosowany częściej niż IPD. Mierzy się go, porównując czas potrzebny do umiarkowanego pociemnienia skóry podczas przebywania na słońcu, w przypadku aplikacji kremu oraz bez niego. Wadą tego oznaczenia jest brak jednolitej skali. A to oznacza, że jeden krem z filtrem może różnić się od drugiego, pomimo tych samych wartości PPD.

W związku z tym, że nie istnieje jednolity system oznaczeń dotyczących ochrony przed obydwoma rodzajami promieniowania, przyjmuje się, że ochrona przed UVA powinna stanowić 1/3 wartości SPF.

Jakie są najczęstsze mity na temat SPF?

Na temat SPF pojawiło się wiele mitów. Jeden z nich mówi, że najwyższy SPF zapewnia 100% ochrony przed szkodliwym działaniem UVB. Prawda wygląda jednak inaczej – nawet stosując krem z filtrem z SPF 50, jesteś narażona na oparzenia słoneczne, jeśli zapominasz o zasadach bezpiecznego opalania.

Kolejny mit mówi o tym, że można łączyć różne SPF z myślą o lepszej ochronie przeciwsłonecznej. Niestety, wartości SPF się nie sumują. Dlatego lepiej postawić na jeden dobry kosmetyk, który będzie dobrany do potrzeb Twojej skóry.

Jednym z najczęstszych błędów jest również myślenie, że potrzebujesz ochrony przed promieniowaniem słonecznym tylko latem. Nawet w pochmurne dni, promieniowanie UVA przenika przez chmury i stymuluje proces powstawania wolnych rodników, a tym samym przyspiesza proces starzenia się skóry. Dlatego warto stosować filtr ochronny przez cały rok.

Jeszcze inny mit mówi o tym, że bezpieczne dla skóry są wyłącznie kosmetyki, które mają filtry mineralne (inaczej filtry fizyczne). Natomiast te, które zawierają filtry chemiczne, są szkodliwe. Tak naprawdę wszystkie z nich są poddawane testom, zanim zostaną dopuszczone do sprzedaży. Bezpieczeństwo ich stosowania sprawdza niezależny zespół toksykologów.

Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednym micie. Mówi on o tym, że filtry chronią skórę, ale jednocześnie hamują syntezę witaminy D, która w niej zachodzi. Okazuje się, że wcale tak nie jest. Możesz stosować kremy z filtrem bez obaw o to, że przyczynią się do niedoboru witaminy D w organizmie. Ponadto pamiętaj o tym, że w okresie jesienno-zimowym warto przyjmować suplementy diety z witaminą D, a także dbać przez cały rok o spożywanie produktów będących jej źródłem (należą do nich tłuste ryby morskie, jajka, a także napoje roślinne, czy płatki śniadaniowe w nią wzbogacone).

Jaki SPF wybrać i jak go stosować?

Skoro wiesz już jaki wpływ ma promieniowanie UV na Twoją skórę oraz co oznacza skrót SPF, czas odpowiedzieć na kolejne pytanie. Jaki SPF wybrać i jak go stosować?

Przy zakupie kremu, weź pod uwagę fototyp skóry:

• Celtycki – oznacza bardzo jasną skórę (często pokrytą piegami), która jest niezwykle wrażliwa na promieniowanie słoneczne i szybko ulega oparzeniu. W przypadku tego fototypu zaleca się SPF 50+.
• Północnoeuropejski – to skóra jasna, która jest bardzo wrażliwa na słońce i słabo się opala. Jeśli masz fototyp północnoeuropejski, stosuj kremy z SPF 50 oraz 50+.
• Środkowoeuropejski – poznasz go po jasnobrązowej skórze, która opala się wolno i ulega poparzeniu słonecznemu przy braku skutecznej ochrony. Jeśli masz ten fenotyp skóry, stosuj filtr SPF 30 (lub przynajmniej SPF 20).
  Południowoeuropejski – charakterystyczna dla tego fenotypu jest śniada skóra, która się łatwo opala. Ryzyko poparzenia słonecznego jest małe, ale mimo wszystko warto stosować kremy z SPF 15.
  

Wyróżnia się jeszcze 3 fenotypy: azjatycki, północnoafrykański i afrykański jednak rzadko występują one w Polsce. Najczęściej spotkać się można z fenotypem celtyckim, północnoeuropejskim, ewentualnie środkowoeuropejskim. Dlatego to na ich opisy zwróć uwagę w pierwszej kolejności.

Gdy masz już wybrany krem z odpowiednim filtrem, pozostaje jeszcze kwestia jego stosowania. Zaleca się, aby nałożyć go na skórę około 20-30 minut przed wyjściem na słońce, a następnie ponawiać aplikację kremu co 2 godziny (a także po każdym wyjściu z wody – nawet jeśli producent podaje informację o tym, że jest wodoodporny).

SPF w kosmetyce. Czy filtr zawarty w kosmetykach pielęgnacyjnych i makijażowych jest skuteczny?

W sprzedaży dostępne są również kosmetyki pielęgnacyjne oraz makijażowe, których zadaniem jest również ochrona przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego. Jednak czy jest tak w rzeczywistości? Czy tego typu kosmetyki zapewniają skuteczną ochronę?

Filtry SPF w kosmetykach, takich jak pudry, czy mgiełki również chronią Twoją skórę. Jednak w tym przypadku nałożenie odpowiedniej ilości, która gwarantuje tak samo wysoki poziom, jak kremy jest trudniejsze. Dlatego, aby zapewnić skórze najwyższą ochronę, pamiętaj, aby reaplikować SPF częściej niż 2 godziny.

Poza tym, jeśli planujesz spędzić cały dzień na plaży, lepiej wybierz kremy przeznaczone do opalania. Natomiast pudry, czy mgiełki zostaw sobie na inne okazje, np. gdy chcesz zrobić makijaż do pracy lub na wyjście ze znajomymi.

Podsumowanie

Promienie słoneczne sprawiają, że skóra nabiera pięknego koloru (którym pewnie zachwycają się Twoje koleżanki, gdy wrócisz z wakacji). Jednak powinnaś być świadoma, że nadmierna ekspozycja na słońce, bez ochrony w postaci kremu z filtrem przynosi więcej szkody niż pożytku. Dlatego, zanim zaczniesz łapać pierwsze promyki słońca, zaopatrz się w krem zapewniający skórze odpowiednią ochronę.

Bibliografia:

1. Bojarowicz H, Bartnikowska N. Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Część I. Filtry UV oraz ich właściwości. Probl Hig Epidemiol, 2014;95(3).
2. Węgłowska J, Milewska A. Pozytywne i negatywne skutki promieniowania słonecznego. Postępy Kosmetologii, 2011.