Konserwanty w kosmetykach - co koniecznie musisz o nich wiedzieć.

Większość kosmetyków w swoim składzie zawiera wodę oraz substancje aktywne, które zapewniają pożywkę dla mikroorganizmów. Nawet produkty, które są produkowane w sterylnych warunkach, są narażone na kontakt z drobnoustrojami, np. w momencie wkładania palca do opakowania. Z tego względu, że wyeliminowanie możliwości rozwoju drobnoustrojów jest praktycznie niemożliwe, używanie konserwantów w kosmetykach bywa konieczne.

Z tego tekstu dowiesz się:

• czym są konserwanty,
• jak je rozpoznać,
• jaki mają wpływ na naszą skórę.

Konserwanty w kosmetykach - czym są?

Konserwanty w kosmetykach to substancje, które uniemożliwiają rozwój szkodliwych drobnoustrojów. Dodaje się je do kosmetyków w celu przedłużenia ich trwałości, co zapewnienia  bezpieczeństwa ich stosowania. Dzięki dodatkowi konserwantów kosmetyki zachowują właściwości i jakość przez cały czas użytkowania. To stosowane bardzo często w przemyśle kosmetycznym substancje. 

Stosowanie konserwantów jest bardzo popularne, jednak można spotkać również produkty kosmetyczne bez dodatku tych substancji.

Mechanizm działania konserwantów jest powiązany z procesem denaturacji białek drobnoustrojów lub ich dezaktywacją.

Dobry konserwant powinien być:

• aktywny wobec szerokiego zakresu drobnoustrojów,
• dobrze rozpuszczalny w wodzie, w odpowiednim pH,
• efektywny nawet w niskim stężeniu,
• nietoksyczny i niedrażniący,
• niealergizujący,
• stabilny chemicznie.

Konserwant nie powinien:

• naruszać naturalnej flory bakteryjnej skóry,
• przenikać przez skórę,
• wchodzić w interakcje z innymi składnikami zawartymi w produkcie.
  

Konserwany w kosmetykach i ich rodzaje.

Wyróżniamy konserwanty pochodzenia naturalnego i konserwanty  sztuczne.

Konserwanty  w kosmetykach - sztuczne

Najpopularniejszymi konserwantami stosowanymi w kosmetykach są estry kwasu p-hydroksybenzoesowego, czyli parabeny. Są one wyjątkowo skuteczne wobec grzybów i bakterii Gram-dodatnich. Można je spotkać jako składnik kremów nawilżających, produktów do demakijażu i pielęgnacji włosów. Należą do substancji pochodzenia sztucznego. Są efektywne już w niskich stężeniach. Dobrze działają przeciwko grzybom, pleśniom i drożdżom, jednak nieco słabiej przeciw bakteriom. Z tego powodu, w celu dobrej ochrony przed drobnoustrojami, stosuje się połączenie kilku parabenów lub dodatkowy konserwant z innej grupy. Parabeny stosowane w produktach kosmetycznych, mimo że dokładnie przebadane, wciąż budzą kontrowersje. Nierzadko można spotkać kosmetyki z etykietami "bez parabenów". Te substancje konserwujące przedłużają trwałość produktów kosmetycznych.

Kolejnym konserwantem sztucznym jest Tiomersal- organiczny związek rtęci. To konserwant o wysokiej aktywności przeciwgrzybiczej i przeciwbakteryjnej.

Znanym konserwantem jest również formaldehyd, znany także jako formalina, aldehyd mrówkowy oraz donory formaldehydu. Formaldehydy wykazują silne działanie przeciwdrobnoustrojowe.

Konserwanty w kosmetykach pochodzenia naturalnego

Istnieje grupa konserwantów o pochodzeniu naturalnym. Są one często spotykane w kosmetykach naturalnych.

Istnieje niewiele konserwantów dopuszczonych do stosowania w kosmetykach naturalnych, należą do nich m.in.:

• kwasy: dehydrooctowy, benzoesowy, sorbowy, salicylowy,
• olejki eteryczne,
• glikole. 

Charakterystyka wybranych, naturalnych konserwantów:

• Benzoesan sodu  – występuje naturalnie w: jabłkach, śliwkach, żurawinie, cynamonie, herbacie, jagodach, borówkach, goździkach, grzybach.
• Sorbinian potasu, kwas sorbowy– występuje naturalnie występującego w owocach europejskiej jarzębiny, dopuszczony do stosowania w kosmetykach naturalnych.
• Kwas cytrynowy – występuje naturalnie w owocach cytrusowych, a także w kiwi, truskawkach, czarnych i czerwonych porzeczkach, jagodach, malinach, borówkach czy warzywach. Stosowany jest w preparatach kosmetycznych jako substancja wspomagająca działanie innych składników aktywnych.
• Alkohol benzylowy i kwas salicylowy – to substancje konserwujące dopuszczone do stosowania w kosmetykach naturalnych. Naturalnym źródłem kwasu salicylowego są owoce i warzywa. Dość duże ilości kwasu salicylowego znajdują się również w niektórych ziołach i przyprawach, korze wierzby, a także z liściach słodkiej brzozy, winogron.
• Kwas dehydrooctowy - dopuszczony przez instytucje certyfikujące do stosowania w kosmetykach naturalnych.

Konserwanty w kosmetykach jak je rozpoznać?

Aby rozpoznać konserwanty w kosmetyku, należy przeczytać skład INCI i szukać w nim substancji konserwujących. Często, możesz spotkać się z etykietą na opakowaniu informującą, że kosmetyk nie zawiera np. parabenów lub formaldehydu. Wtedy masz pewność, że dany kosmetyk nie ma w składzie np. parabenów. Warto jednak doczytać, jaki inny konserwant został w nim użyty. Wybierając certyfikowany kosmetyk naturalny, możesz mieć pewność, że został w nim użyty konserwant dopuszczony do stosowania w kosmetykach naturalnych.

Lista konserwantów stosowanych w kosmetykach

1. Związki halogenoorganiczne - nazwy, pod którymi spotkasz je w INCI:

• Formaldehyde
• Benzylhemiformal
• Diazolidinyl urea
• Imidazolidinyl urea
• 2-bromo-2-nitropropane-1,3-diol
• DMDM hydantoin
• MDM hydantoin
• Quaternium-15
• Sodium hydroxymethyl glycinate

2. Aldehydy- nazwy, pod którymi spotkasz je w INCI.

• Formaldehyde
• Benzylhemiformal
• Diazolidinyl urea
• Imidazolidinyl urea
• 2-bromo-2-nitropropane-1,3-diol
• DMDM hydantoin
• MDM hydantoin
• Quaternium-15
• Sodium hydroxymethyl glycinate

3. Etery glikolu- nazwy, pod ktorymi spotkasz je w INCI:

• Phenoxyethanol
• 2-butoxyethanol
• 2-(2-butoxyethoxy)-ethanol
• 2-(2-ethoxy)-ethanol

4. Parabeny- nazwy, pod którymi spotkasz je w INCI:

• Methylparaben
• Ethylparaben
• Propylparaben
• Butylparaben
• Isobutylparaben

5. Konserwanty w kosmetykach naturalnych- w INCI znajdziesz je pod nazwami:

• Benzoic Acid
• Sorbic Acid
• Salicylic Acid
• Alcohol

6. Olejki eteryczne- z rozmarynu lekarskiego, tymianku pospolitego, eukaliptusa, szałwii lekarskiej, drzewa herbacianego- występują w składzie INCI z dopiskiem ESSENTIAL OIL.

Konserwanty w kosmetykach, a wpływ na naszą skórę?

Konserwanty dopuszczone do stosowania w przemyśle kosmetycznym są przetestowane i bezpieczne dla zdrowia. Mogą jednak mieć wpływ na naszą skórę- powodować podrażnienia i alergie. Kosmetyki zawierające substancje hamujące rozwój drobnoustrojów czasami mogą działać drażniąco. Stosowane na powierzchni skóry, mogą przyczyniać się do podrażnień skóry. Aby je wyeliminować, możesz wybrać konserwanty pochodzenia naturalnego. 

Niektóre konserwanty są stosowane również w produktach spożywczych. Z reguły, nie powinny alergizować jednak może wystąpić nadwrażliwość na te substancje.

Konserwanty w kosmetykach pełnią funkcję wspomagającą. Nie powinny zapychać skóry. Jednak każda z nich jest inna i może inaczej reagować na określone substancje.

Konserwantów w kosmetykach nie trzeba się obawiać, jeżeli jednak masz wątpliwości co do ich stosowania- wybierz te o pochodzeniu roślinnym, dozwolone do stosowania w kosmetykach naturalnych. Są one naturalną opcją, która pozwala hamować rozwój drobnoustrojów.

Podsumowanie

W preparatach kosmetycznych wyróżniamy wiele substancji. Należą do nich również substancje konserwujące. Ich zadaniem jest ograniczanie rozwoju drobnoustrojów w preparatach kosmetycznych. 

Kosmetyki są świetną pożywką dla drobnoustrojów, stąd zaleca się stosowanie konserwantów w tych produktach. Pozwala to na przedłużenie trwałości kosmetyku oraz pozwala zachować jego właściwości.

Wyróżniamy substancje syntetyczne oraz pochodzenia naturalnego. Do syntetycznych zalicza się m.in. parabeny, Tiomersal lub formaldehydy. Kosmetyki naturalne mają określone konserwanty, które mogą być w nich stosowane.

Wszystkie konserwanty to z reguły bezpieczne substancje, dopuszczone do stosowania w kosmetykach. Mimo tego mogą podrażniać skórę lub wywoływać alergie. Jeżeli masz wątpliwości co do kosmetyku, możesz zamienić go preparat z konserwantami pochodzenia naturalnego.

Bibliografia:

Glinka R., Receptura kosmetyczna z elementami kosmetologii. Tom 1, 2008.