Łuszczyca co to za choroba - przyczyny, powstawanie

Czym jest łuszczyca?

Łuszczyca jest przewlekłą, ogólnoustrojową chorobą zapalną mającą podłoże genetyczne i - podobnie jak atopowe zapalenie skóry - autoimmunologiczne. Wbrew panującym przekonaniom nie jest ona chorobą zakaźną! Na łuszczycę cierpią ludzie na całym świecie, choć największy odsetek chorych rozpoznać można w krajach europejskich i Ameryce Północnej, najmniejszy zaś - w Azji.

Łuszczyca niestety jest chorobą nieuleczalną. Może ona przybierać jedynie formę bezobjawową, nie da się jednak całkowicie pozbyć schorzenia. W przypadku łuszczycy skóry stosuje się różne rodzaje terapii, włączając w to metody leczenia miejscowego i ogólnoustrojowego.

Nie są jasne dokładne przyczyny łuszczycy oraz mechanizm odpowiadający za jej pojawienie się. Badacze zaobserwowali jednak, że zmiany łuszczycowe mają podłoże immunologiczne, genetyczne i środowiskowe, takie jak infekcje, palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu, ciąża i poród, menopauza, stres czy przyjmowanie niektórych leków. Rozpoznanie łuszczycy zawsze powinno odbywać się pod okiem lekarza-dermatologa.

Objawy łuszczycy

Jak wygląda łuszczyca? Objawy choroby to zazwyczaj charakterystyczne zmiany skórne, wynikające z zaburzonego procesu regeneracji naskórka. W początkowej fazie choroby zaobserwować można tzw. "wykwit pierwotny" - charakterystyczną, łuszczącą się grudkę o czerwonym kolorze i płaskiej powierzchni. Powstające stany zapalne nie tylko mają ciemniejszy, często czerwony odcień, większość chorych na łuszczycę skarży się także na uciążliwy świąd, zwłaszcza w okresie zaostrzenia choroby.

Łuszczyca to choroba przewlekła, która nie zawsze daje takie same objawy. Łuszczyca zwyczajna (inaczej łuszczyca plackowata) jest najczęstszą formą choroby i charakteryzuje się wypukłymi, okrągłymi lub owalnymi zmianami, wyraźnie oddzielonymi od zdrowej skóry. Powierzchnia uszkodzonego naskórka obejmuje zazwyczaj nogi, ramiona, kolana, łokcie, plecy i głowę.

Łuszczyca skóry głowy

Łuszczyca na owłosionej skórze głowy jest chorobą genetyczną i daje specyficzne objawy. W obrębie owłosionej skóry głowy pojawia się duża ilość srebrzystej łuski, grudek i blaszek. Co istotne, po ustąpieniu tych zmian w danym miejscu nie pozostają blizny. Taki stan rzeczy wynika z nadmiernego rogowacenia naskórka. Przebieg choroby może być różny: od niewielkiego, punktowego nasilenia po postać ciężką, atakującą duże powierzchnie skóry i nawet stawy.

Łuszczyca stawowa

Łuszczycowe zapalenie stawów to dość specyficzna odmiana choroby. W łuszczycy stawowej mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem stawów, natomiast wystąpienie zmian skórnych nie zawsze ma miejsce. Zazwyczaj jej przebieg jest łagodny i tylko w skrajnych przypadkach dochodzi do poważnych powikłań, takich jak zniekształcające zapalenie stawów, kręgosłupa.

Łuszczyca paznokci

Łuszczyca paznokci to również schorzenie autoimmunologiczne o podłożu genetycznym. Choroba może dotyczyć zarówno paznokci rąk, jak i nóg. Zmiany chorobowe w niektórych przypadkach wywołują zniekształcenia płytki paznokcia, takie jak np. zgrubienia paznokcia, bruzdy, wżery w płytce paznokcia, białe plamy paznokcia, żółtawo czerwone plamki pod płytką paznokcia (objaw plamy olejowej) czy zapalenia stawów palca. Niestety, leczenie łuszczycy paznokcia bywa długotrwałe i uciążliwe.

Istnieją jeszcze inne odmiany choroby, jak np. łuszczyca krostkowa (objawia się krostkami z wydzieliną ropną, w przypadku łuszczycy krostkowej można mówić o postaci miejscowej lub uogólnionej), łuszczyca kropelkowa (wystąpienie niewielkich grudek na czubku głowy, kończynach lub tułowiu), łuszczyca wysiękowa (jaskrawoczerwone zmiany pokryte łuską w fałdach skórnych - np. pod pachami) czy łuszczyca odwrócona (jedna z odmian łuszczycy pospolitej).

Metody leczenia łuszczycy

Jak leczyć łuszczycę? Istnieją różne sposoby radzenia sobie z łuszczycą, należy jednak mieć na uwadze, że schorzenia nie da się wyleczyć całkowicie. Leczenie może przynosić ulgę w objawach łuszczycy, choroba jednak charakteryzuje się nawrotami.

W leczeniu łuszczycy często stosuje się zabiegi miejscowe. Leczenie miejscowe rozpoczyna się od usunięcia problematycznych łusek, zmniejszenia stanu zapalnego i zahamowania nadmiernego rogowacenia. Dość skuteczne okazują się preparaty keratolityczne, które zawierają kwas salicylowy i mocznik oraz powodują zmniejszenie ilości łusek. Dość skuteczne w terapii są także maści dziegciowe oraz analogi witaminy D3 oraz różnego typu niesteroidowe leki przeciwzapalne.

W określonych sytuacjach lekarz może także podjąć decyzje o włączeniu do terapii glikokortykosteroidów, które mają silne właściwości przeciwzapalne. Niestety, poza silnymi właściwościami przeciwzapalnymi mogą także wywoływać działania niepożądane.

Istnieją także domowe sposoby leczenia łuszczycy, choć sprawdzą się one tylko wtedy, gdy łuszczyca występuje w łagodnej formie. Obejmuje ono odpowiednią pielęgnacje, opierającą się na regularnym stosowaniu dermokosmetyków, emolientów, kosmetyków z dziegciem lub siarką czy preparatów o działaniu złuszczającym (keratolitycznym).

Inne metody leczenia obejmują oddziaływanie na układ immunologiczny organizmu. Leczenie ogólnoustrojowe stosowane jest wyłącznie w silnym przebiegu choroby. Zazwyczaj stosuje się lek metotreksat, który nie jest wolny od potencjalnych działań ubocznych: może powodować zaburzenia metaboliczne, uszkodzenie naczyń krwionośnych (choroba niedokrwienna serca) i nerek. Pewną nadzieją dla chorych są tzw. leki biologiczne, które blokują cytokiny odpowiedzialne za powstawanie łuszczycowego stanu zapalnego.

Na dziedziczenie łuszczycy nie mamy wpływu. Warto jednak unikać czynników, które mogą wyzwolić drzemiącą chorobę, takich jak palenie papierosów, nadużywanie alkoholu. Należy także właściwie dbać o higienę i zdrowie - zarówno to fizyczne, jak i psychiczne. Nadmierny stres, podobnie jak używki czy niektóre leki, może wyzwolić chorobę w organizmie.

Ciekawostka

Łuszczyca zwiększa ryzyko zachorowania na depresję. Według danych National Psoriasis Foundation chorzy na łuszczyce mają dwukrotnie większe ryzyko depresji. Badacze zaobserwowali, że stopień swędzenia skóry jest silnie związany ze stanem depresyjnym. Ponadto uporczywe i szpecące zmiany skórne mogą wpływać na obniżenie nastroju, poczucia własnej wartości czy akceptacji własnego ciała. W niektórych przypadkach łuszczyca może wiązać się także z lękiem odrzucenia społecznego.