Antyoksydanty to inaczej przeciwutleniacze. Są to związki aktywne biologiczne, których zadaniem jest ochrona organizmu przed działaniem wolnych rodników tlenowych. Przeciwutleniacze przeważnie znajdują się w roślinach, które posiadają bardzo bogaty skład odżywczy. Działanie antyoksydacyjne przeciwutleniaczy jest bardzo dobrze udowodnione naukowo. Wykazują one wiele korzyści zdrowotnych, w tym poprawiają profilaktykę wobec chorób serca i innych przypadłości cywilizacyjnych. Warunkiem jednak uzyskania tych korzyści, jest prowadzenie zbilansowanej diety, która jest bogata w różnego rodzaju owoce i warzywa zawierające antyoksydanty. Często jednak okazuje się, że spożywamy ich zbyt mało, co rodzi różnego rodzaju zaburzenia i stany zapalne. W zakresie wsparcia profilaktyki poprzez antyoksydanty świetnie sprawdza się obecnie odpowiednia suplementacja diety. Jak zatem stosować antyoksydanty?
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym są antyoksydanty i wolne rodniki;
- gdzie znajdują się antyoksydanty w diecie i jak działają w organizmie człowieka;
- jakie są najsilniejsze antyoksydanty na wolne rodniki;
- co to są antyoksydanty i wolne rodniki.
Przeciwutleniacze, antyoksydanty i antyutleniacze to synonimy substancji aktywnych, które znajdują się w warzywach i owocach. Ich zadaniem jest neutralizowanie wolnych rodników (reaktywne formy tlenu), które powodują uszkodzenie komórek.
Antyoksydanty dzieli się na antyoksydanty egzogenne oraz antyoksydanty endogenne. Egzogenne formy przeciwutleniaczy znajdują się w żywności, co oznacza, że trzeba je wraz z nią dostarczać z zewnątrz, natomiast antyoksydanty endogenne, to takie, które są wewnętrznie wytwarzane przez nasz organizm (np. glutation, peroksydaza glutationowa). Zarówno antyoksydanty endogenne i egzogenne, doskonale sprawdzają się w ramach utrzymania profilaktyki zdrowotnej redukowania nadmiernej aktywności wolnych rodników. Ich zadaniem, jest dostarczenie do wolnego rodnika brakującego elektronu, przez co unieczynniają taki związek do postaci neutralnej, a same przeciwutleniacze po utracie elektronu, zostają usunięte z organizmu. Jeśli w naszym organizmie brakuje antyoksydantów, istnieje ryzyko powstawania stanów zapalnych, poprzez nadmierną obecność stresu oksydacyjnego.
Innym elementem procesów metabolicznych są wolne rodniki tlenowe. Posiadają one niesparowany elektron, co nadaje im charakter prozapalny. Takie związki przyczyniają się do powstawania wspomnianego wcześniej stresu oksydacyjnego i uszkodzenia komórek. Wolne rodniki pogłębiają tym samym procesy starzenia organizmu, a więc uszkodzenie komórek i ich DNA. Warto dodać, że różnego rodzaju zaburzenia równowagi hormonalnej, jelitowej i antyoksydacyjnej, powodują stany zapalne i nadmierną aktywność wolnych rodników. Organizm ludzki jest bardziej narażony na ich działanie, jeśli występuje osłabiona odporność organizmu, nadmiar stosowanych używek (np. palenie papierosów), brak odpowiedniej regeneracji i dbałości o higienę życia.
Antyoksydanty w diecie - gdzie je znajdziemy?
Stres oksydacyjny to naturalne zjawisko, które towarzyszy nam na co dzień. Dzięki temu następuje prawidłowe działanie antyoksydacyjne naszego organizmu i aktywność metaboliczna. Warto przypomnieć, że na procesy metaboliczne, składają się procesy anaboliczne, czyli regeneracyjne i wzrostowe, a także kataboliczne, czyli związane z redukcją komórek i stresem oksydacyjnym. Oznacza to, że komórki organizmu potrzebują antyoksydantów, aby podlegać ciągłemu metabolizmowi.
W zakresie dbania o swoje zdrowie warto wiedzieć, gdzie znajdują się przeciwutleniacze. Przeważnie ich źródłem jest prawidłowo zbilansowana dieta, która uwzględnia następujące produkty:
- owoce cytrusowe,
- warzywa liściaste i kapustne,
- oleje roślinne,
- przyprawy i zioła,
- owoce jagodowe,
- kawa i zielona herbata.
Przeciwutleniacze znajdują się także preparatach suplementacyjnych, które doskonale uzupełniają braki nie tylko substancji odżywczych, ale także tych przynoszących efekty antyzapalny. Należy jednak pamiętać, aby antyoksydanty były dostarczane jednakowo poprzez dietę bogatą w nie, a także w postaci suplementów diety. W praktyce im bardziej różnorodna dieta, tym więcej antyoksydantów jest dostarczanych do organizmu. Tym samym nawet proste modyfikacje dietetyczne mogą zmniejszyć procesy utleniania i proces starzenia w organizmie.
Naturalne antyoksydanty na wolne rodniki.
Antyoksydanty inaczej przeciwutleniacze, to grupa związków chemicznych, która wywołuje korzystny wpływ na organizm człowieka, poprzez redukcję aktywności wolnych rodników uszkadzających komórki w naszym organizmie. Badania wskazują, że regularne spożywanie świeżych warzyw i owoców, a także uzupełnianie diety w odpowiednie suplementy diety z antyoksydantami, przyczynia się do zmniejszenia ogólnych stanów zapalnych, objawów różnych przypadłości metabolicznych i ułatwienia ich leczenia. Czasem nawet okazuje się, że samo dostarczanie odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy wystarczy, aby unormować stan zdrowia organizmu. Warto więc poznać najsilniejsze naturalne antyoksydanty.
1. Witamina A
Witamina A powstaje również poprzez dostarczanie innej substancji, jaką jest beta-karoten. Sam beta-karoten jest także silnym antyoksydantem, natomiast witamina A, oprócz działania antyzapalnego, wpływa także na wsparcie narządu wzroku i kondycję skóry.
2. Witamina E
Ta witamina głównie znajduje się w olejach roślinnych dobrej jakości. Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem. Witamina E wspiera ona układ odpornościowy, nawilżenie tkanki skórnej, łagodzi zmiany w komórkach i doskonale redukuje procesy starzenia organizmu.
3. Witamina C
Witamina C stanowi silny antyoksydant, który poprawia pracę układu odpornościowego. Suplementy lub produkty bogate w witaminę C wzmacniają naczynia krwionośne i skutecznie hamują procesy utleniania.
4.Cynk
Cynk jest silnym minerałem, który znajduje się głównie w nasionach roślin strączkowych i produktach zbożowych. Niedobór antyoksydantów często związany jest również z niedoborem tego składnika. Ludzkie zdrowie wiele zyskuje na uzupełnieniu cynku lub jego suplementacji. Zmniejsza on natężenie stanu zapalnego, poprawia działanie skóry, reguluje hormony i ma korzystny wpływ na regenerację organizmu.
5.Bioflawonoidy
Są to cząsteczki posiadające substancje odpowiadające za barwę poszczególnych warzyw i owoców. Są one przeważnie wrażliwe na temperaturę, co oznacza, że przy długotrwałym gotowaniu są one unieczynnione. Dieta bogata w różnego rodzaju warzywa i owoce to również dieta bogata w bioflawonoidy i silnym działania antyoksydacyjnym. Wspierają one nie tylko układ odpornościowy, ale także układ nerwowy. Ich rola jest kluczowa w utrzymaniu dobrego zdrowia i samopoczucia.
Działanie antyoksydacyjne wykazują również:
- kwas alfa liponowy,
- koenzym Q10,
- rutyna,
- kwercetyna,
- luteina i zeaksantyna.
Podsumowanie
Antyoksydanty to związki aktywne zawarte w codziennej diecie oraz specjalistycznej suplementacji diety. Działanie antyoksydantów polega na redukowania stanu zapalnego manifestującego się zbyt dużą ilością wolnych rodników. Warto więc wzbogacać swoją dietę w nisko przetworzone produkty bogate w przeciwutleniacze. Źródła antyoksydantów to m.in. produkty z pełnego przemiału, nasiona, orzechy, natka pietruszki, owoce dzikiej róży, czarne porzeczki, czerwone wino, papryka czerwona itp. Istnieją także odpowiednie preparaty suplementacyjne z antyoksydantami. Ich głównym zadaniem jest uzupełnianie braków w diecie oraz zwiększenie ilości przeciwutleniaczy w organizmie.
Źródła:
- De la Fuente M. Effects of antioxidants on immune system ageing. Eur J Clin Nutr. 2002 Aug;56 Suppl 3:S5-8.
- Puertollano MA, Puertollano E, de Cienfuegos GÁ, de Pablo MA. Dietary antioxidants: immunity and host defense. Curr Top Med Chem. 2011;11(14):1752-66.
- Bendich A. Physiological role of antioxidants in the immune system. J Dairy Sci. 1993 Sep;76(9):2789-94.
- Antioxidants Properties of Natural and Synthetic Chemical Compounds:Therapeutic Effects on Biological System. ACTA SCIENTIFIC PHARMACEUTICAL SCIENCES (ISSn: 2581-5423) Volume 3 Issue 6 June 2019.